21/08/2021
Προς Πρύτανη Πανεπιστημίου Κύπρου
Κύριο Τάσο Χριστοφίδη
Αξιότιμε κύριε Χριστοφίδη,
Με αφορμή τις πρόσφατες ανακοινώσεις περί υποχρεωτικής προσκόμισης αρνητικού τεστ PCR ή αποδεικτικού εμβολιασμού για όλους τους φοιτητές των Πανεπιστημίων της Κύπρου, θα ήθελα να εκφράσω την έντονη δυσαρέσκεια και τεκμηριωμένη διαφωνία μου. Οι δύο εναλλακτικές που μας προσφέρετε δεν αποτελούν τις μόνες επιλογές για προστασία μας από τον ιό COVID-19 όπως στηρίζει σήμερα η ευρύτερη επιστημονική κοινότητα, που αναπόφευκτα μας οδηγούν στην αποδοχή του εμβολιασμού ως τη μόνη δυνατή λύση. Επανειλημμένα, ο κόσμος διαχωρίζεται σε δύο κατηγορίες: Αυτούς που εμπιστεύονται την επιστήμη και στηρίζουν ασυζητητί τα διαθέσιμα εμβόλια, και όλους τους υπόλοιπους που επειδή αρνούνται να εμβολιαστούν, κατά συνέπεια απορρίπτουν την επιστήμη – Με τη παρούσα επιστολή μου κύριε Χριστοφίδη είναι ξεκάθαρο πως είναι λόγω επιστημονικών δεδομένων που πολλοί από εμάς καταλήγουμε στην συνειδητοποίηση πως ο εμβολιασμός δεν αποτελεί πανάκεια και πως υπάρχουν πολλοί σημαντικοί τομείς που έχουν αγνοηθεί και που έχουν να συνεισφέρουν σημαντικά στη συζήτηση περί πραγματικά αειφόρου διαχείρισης της παρούσας πανδημίας αλλά και πρόληψης μιας επόμενης.
Όπως είμαι βέβαιη γνωρίζετε, η επιμόλυνση και θνησιμότητα από τον ιό COVID-19, είναι γεγονότα άρρητα συνδεδεμένα με το ποσοστό επιμόλυνσης του αέρα που αναπνέουμε και ειδικά των επιπέδων σωματιδίων ΡΜ2.5 στην ατμόσφαιρα μας (Setti et al., 2020; Xiao et al., 2020). Επιπλέον, μελέτες που γίνονται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο καταδεικνύουν την θετική επίδραση των επιπέδων μικροθρεπτικών στοιχείων στην προστασία μας από έκθεση στον ιό και επιδείνωση των συμπτωμάτων (Ivanov et al., 2020, 2021; Zhang et al., 2021) . Έχει αποδεικτεί πως φυτοθρεπτικά αποτρέπουν την επικόλληση της πρωτεΐνης-ακίδας στους υποδοχείς ACE2 κατά 97%, ενώ αποτρέπουν την έκφραση των υποδοχέων ACE2 στα επιθηλιακά κυψελιδικά κύτταρα κατά 92% (Goc et al., 2020). Παράλληλα η ποιότητα της διατροφής μας είναι γνωστό πως έχει άμεση επίδραση στα επίπεδα υγείας μας. Έρευνα με 3000 υπάλληλους υγείας, συμπεριλαμβανομένου γιατρών, νοσοκόμων και ιατρικού προσωπικού που βρίσκονταν σε υψηλό ποσοστό έκθεσης στον ιό COVID-19, έχει εντοπίσει πως άτομα που τρέφονταν κυρίως με χορτοφαγική δίαιτα παρουσίαζαν 73% χαμηλότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μέτρια μέχρι σοβαρά συμπτώματα στον ιό, ενώ άτομα με τις ίδιες διατροφικές συνήθειες, παρουσίαζαν εξ αρχής χαμηλότερες πιθανότητες επιμόλυνσης τους με τον ιό (Kim et al., 2021).
Συζητάμε πως ο μόνος τρόπος “να πάρουμε τη ζωή μας πίσω” είναι να εμβολιαστούμε: Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο εκτός από την αναμονή περιορισμένη δοκιμής εμβολίων, τι έχει γίνει προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος των πολιτών ώστε να μειωθούν τα ποσοστά θνησιμότητας από τον ιό COVID-19 αλλά και να προληφθεί το ενδεχόμενο επιμόλυνσης τους από τον ιό; Πόση επικέντρωση έχει γίνει σε έρευνα στην Κύπρο προς την διερεύνηση της συσχέτισης ποιότητας αέρα και επιμόλυνσης και θνησιμότητας από τον ιό τον τελευταίο ενάμιση χρόνο; Εξ όσων γνωρίζω μάλιστα σε ένα από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της Κύπρου, τη Λεμεσού, μόνο μέχρι πρόσφατα (Μάρτιος 2021) έχει γίνει εγκατάσταση σταθμού μέτρησης και καταγραφής των ημερήσιων τιμών σωματιδίων ΡΜ 2.5. Ελέγχεται η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε και εκδίδονται από τις αρμόδιες αρχές σχετικά διατάγματα για την προστασία του κοινού σε περιπτώσεις κακής ποιοτικής κατάστασης του αέρα, ειδικά εν όψει των πυρκαγιών που έχουμε βιώσει τους τελευταίους μήνες (Vardoulakis et al., 2020); Εφόσον κύριε Χριστοφίδη σας απασχολεί η ασφαλής επιστροφή στις τάξεις, έχουν γίνει διαβήματα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο για ενθάρρυνση των φοιτητών ώστε να καταναλώνουν περισσότερα ή κατά την ολότητα τους βιολογικά τρόφιμα τα οποία όχι μόνο δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό με χημικά υπολείμματα αλλά είναι και πιο πλούσια σε επίπεδα μικροθρεπτικών στοιχείων; Έχουν γίνει διαβήματα για επιμόρφωση των φοιτητών όσο αφορά τη σημασία που έχει η κατανάλωση περισσότερων και στοχευμένων συνεργειών μικροθρεπτικών στοιχείων; Σημαντικότερα, και αυτό αποτελεί ευρύτερο ερώτημα πολιτικής του κράτους μας: Πόσα διαβήματα έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο, για ενίσχυση του φυσικού μας περιβάλλοντος και αναθεώρηση των μεθόδων καλλιέργειας της τροφής μας – οι κατά κόρο αιτίες εμφάνισης ζωονοσογόνων νόσων όπως του ιού COVID-19 σύμφωνα με την τελευταία αναφορά των Ηνωμένων Εθνών (Rohde and Muller, 2015; United Nations, 2020); Πόσες πραγματικά αποτελεσματικές κινήσεις έγιναν για απάλειψη των περιβαλλοντικών πιέσεων που οδήγησαν στην μετάλλαξη και διάδοση του ιού ανά το παγκόσμιο και που πρόκειται να μας απαλλάξουν από μελλοντικές πανδημίες; Έχουμε μάθει από τα λάθη μας ή απλά περιμένουμε το επόμενο ξέσπασμα να μας βρει και το επόμενο σωτήριο εμβόλιο να μας βγάλει από τη δύσκολη θέση;
Η έρευνα μου κύριε Χριστοφίδη εστιάζεται στην βιώσιμη και ολιστική διαχείριση του εδάφους και της μελέτης του οικολογικού περιβάλλοντος αγροοικοσυστημάτων. Μελετώ πως η υγεία του εδάφους και του οικοσυστήματος ολιστικά, μπορεί να στηρίξει όχι μόνο την υγεία αλλά και την μεγαλύτερη απόδοση των καλλιεργειών. Με αντίστοιχο τρόπο, διερωτώμαι: Γιατί αντί να εστιαζόμαστε μόνο στην καταπολέμηση συμπτωμάτων μέσω ενός καθολικού εμβολιασμού δεν επιχειρούμε να επαναφέρουμε τις ισορροπίες στα καταπονημένα φυσικά και ανθρώπινα οικοσυστήματα ώστε οι δράσεις μας να επιφέρουν γενικότερο και πιο αειφόρο όφελος; Το ευκολότερο πράγμα που έχω να κάνω κύριε Χριστοφίδη είναι να κάνω ένα εμβόλιο – δεν έχω συνεισφέρει όμως τίποτα ουσιαστικό στην επιστημονική συζήτηση περί ολιστικής ενδυνάμωσης των επιβαρυμένων οικοσυστημάτων μας. Οι μέθοδοι καλλιέργειας της τροφής μας, οι διατροφικές μας συνήθειες, αλλά και ο τρόπος που χειριζόμαστε τις ασθένειες, απαιτούν άμεσο ανασχεδιασμό με τις αρχές αειφόρου και ολιστικής διαχείρισης. Δεν έχουμε άλλωστε άπλετο χρόνο στη διάθεση μας όπως αναφέρει η τελευταία αναφορά της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC, 2021) αφού τα ανθρώπινα και φυσικά οικοσυστήματα βρίσκονται ήδη σε απειλή και ως συνέπεια και η επόμενη πανδημία δεν αργεί να είναι γεγονός.
Σας καλώ λοιπόν κύριε Χριστοφίδη να ανακαλέσετε την σχετική σας απόφαση περί υποχρεωτικής προσκόμισης αρνητικού τεστ PCR για όλους του ανεμβολίαστους φοιτητές παίρνοντας στα χέρια σας την προστασία μας. Για όλους εμάς που μελετούμε τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα περί εμφάνισης, διάδοσης και αντιμετώπισης του ιού COVID-19 και που δεν μας ικανοποιεί η λύση του διαθέσιμου εμβολιασμού, μας αρκεί ο έλεγχος μέσω των rapid τεστ: Δεν χρειάζεται αδικαιολόγητα να πληρώνουμε υψηλότερο τίμημα για την επιλογή μας να μην εμβολιαστούμε μέσω των PCR τεστ. Παράλληλα, σας προσκαλώ να εγκαινιάσετε διάλογο με τους ανάλογους φορείς και να λάβετε υπόψη την ενσωμάτωση μέτρων ολιστικής ενίσχυσης της υγείας των φοιτητών ώστε να θέσουμε όλοι μαζί τα θεμέλια για μια υποσχόμενη πορεία προς δημιουργία ενός πραγματικά και ολιστικά αλεξίσφαιρου έθνους όχι μόνο από την πανδημία του ιού COVID-19 που διανύουμε, αλλά και όλων των επικείμενων πανδημιών που αναμένεται να ζήσουμε τα επόμενα χρόνια.
Με εκτίμηση,
Σοφία Μάτση
Διδακτορική φοιτήτρια Πανεπιστημίου Κύπρου
Τμήμα Βιολογικών Επιστημών, Τομέας Οικολογίας και Βιοποικιλότητας
Κοινοποίηση:
- Υπουργός Υγείας, κ. Μιχάλης Χατζηπαντέλας
- Πρύτανης Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, κ. Παναγιώτης Ζαφείρης
- Πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, κ. Κώστας Γουλιάμος
- Πρύτανης Πανεπιστημίου Λευκωσίας, κ. Φίλιππος Πουγιούτας
Αναφορές:
- Goc, A. et al. (2020) ‘Micronutrient combination inhibits two key steps of coronavirus ( SARS-CoV-2 ) infection: Viral binding to ACE2 receptor and its cellular expression’, Journal of Cellular Medicine and Natural Health, pp. 1–7.
- IPCC (2021) Climate change 2021: The Physical Science Basis – Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [, Cambridge University Press. doi: 10.1080/03736245.2010.480842.
- Ivanov, V. et al. (2020) ‘Effective and safe global public health strategy to fight the COVID-19 pandemic: Specific micronutrient combination inhibits Coronavirus cell-entry receptor (ACE2) expression’, Journal of Cellular Medicine and Natural Health.
- Ivanov, V. et al. (2021) ‘Inhibition of ACE2 Expression by Ascorbic Acid Alone and its Combinations with Other Natural Compounds’, Infectious Diseases: Research and Treatment, 14, p. 117863372199460. doi: 10.1177/1178633721994605.
- Kim, H. et al. (2021) ‘Plant-based diets, pescatarian diets and COVID-19 severity: A population-based case-control study in six countries’, BMJ Nutrition, Prevention and Health, 4(1), pp. 257–266. doi: 10.1136/bmjnph-2021-000272.
- Rohde, R. A. and Muller, R. A. (2015) ‘Air Pollution in China : Mapping of Concentrations and Sources’, (2), pp. 1–14. doi: 10.1371/journal.pone.0135749.
- Setti, L. et al. (2020) ‘SARS-Cov-2RNA found on particulate matter of Bergamo in Northern Italy: First evidence’, Environmental Research, 188(May), p. 109754. doi: 10.1016/j.envres.2020.109754.
- United Nations, E. P. (2020) Preventing the Next Pandemic: Zoonotic diseases and how to break the chain of transmission. Available at: https://www.un.org/Depts/Cartographic/.
- Vardoulakis, S. et al. (2020) ‘Bushfire smoke: urgent need for a national health protection strategy’, Medical Journal of Australia, 212(8), pp. 349-353.e1. doi: 10.5694/mja2.50511.
- Xiao, W. et al. (2020) Exposure to air pollution and COVID-19 mortality in the United States., medRxiv.
- Zhang, J. et al. (2021) ‘Pilot trial of high-dose vitamin C in critically ill COVID-19 patients’, Annals of Intensive Care, 11(1), pp. 3–14. doi: 10.1186/s13613-020-00792-3.